Thêm một ngôi trường cho trẻ không trường

Nguyễn Công Bằng - Vào ngày 27/07/2019, nhà văn Tưởng Năng Tiến đã trở lại Cambodia, đại diện ViDan Foundation dự lễ khánh thành ngôi trường mới cho làng Pat Sanday ở tỉnh Pursat. Đây là ngôi trường thứ hai trong năm 2019 được xây dựng cho trẻ thơ Việt Nam bất hạnh sinh ra ở Xứ Chùa Tháp, và là ngôi trường thứ sáu được xây dựng, tân trang trong 5 năm hoạt động của Hiệp Hội ở Cambodia.
Nhà văn Tưởng Năng Tiến (đại diện VDF) và anh Ngô Ly  (đại diện bà con địa phương) cùng một số học sinh  với tập vở mới nhân ngày khánh thành trường mới.
NV Tưởng Năng Tiến trực tiếp phát gạo cho bà con đồng bào.
Một nụ cười hạnh phúc khi nhận được sự chia sẻ chân tình
Người bảo trợ chính của ngôi trường nổi mới và 2.5 tấn gạo trắng kỳ thứ 12 này (chia sẻ cho 120 gia đình phụ huynh và người nghèo trong khu vực) là bà Kim Bintliff – một thân hữu với tâm từ bi vô lượng ở thành phố Houston, TX. Trong hơn hai năm qua bà đã bảo trợ ViDan Foundation xây dựng tổng cộng bốn ngôi trường và nhiều lần phát gạo từ thiện khác nhau. Những nỗ lực nhân ái này là một phần trong hạnh nguyện từ thiện của bà, bên cạnh những sự trợ giúp nhân đạo đều đặn, liên tục khác nhau ở quê nhà.




Bà con đồng bào và những bao gạo ân tình
Với nhiều bà con đồng bào, đặc biệt là người già neo đơn hay gia đình nghèo khó có đông con nhỏ, một phần gạo 20kg là một món quà rất đáng mừng vui. Với tình trạng mưu sinh hết sức khó khăn hiện nay, làm sao để không phải đi ngủ với cái bụng đói là một nỗi lo quen thuộc hằng ngày.
Khác với làng nổi gần địa điểm du lịch nổi tiếng Đế Thiên Đế Thích (Angkor Wat) ở thành phố Siem Reap, các làng người Việt ở tỉnh Pursat kém may mắn hơn nhiều vì ít khi có ai đến thăm viếng, trợ giúp. Hoàn cảnh chung của mọi người gần như tương tự nhau: khó khăn nhưng không có điều kiện hay cơ hội gì để thoát khổ, và cũng gần như không có chút hy vọng nào sẽ có được một tương lai sáng sủa hơn.
Cháu bé này phải bỏ học đi phụ mẹ buôn bán giúp gia đình
Cuộc sống hằng ngày tiếp tục đến với cảnh vật lộn với cuộc sống, chỉ mong một ngày qua đi không bị đói, không bị bệnh, và không bị rắc rối chuyện giấy tờ này kia với chính quyền bản xứ. Ở những nước khác, có nhiều người Việt Nam có hai quốc tịch: Việt Nam và quốc gia mới định cư. Đối với hàng trăm ngàn người Việt Nam ở Cambodia, họ chỉ mong có được một tấm giấy di trú hợp pháp; vì ngay cả thế hệ thứ hai, thứ ba sinh ra ở Cambodia cũng không có quốc tịch Cambodia, thậm chí không có cả giấy khai sinh để được đi học, hay đi làm ở hãng xưởng khi lớn lên. Và tất nhiên, những người này cũng không có quốc tịch Việt Nam. Họ là số người mà các hội thiện nguyện quốc tế (NGOs) gọi chung là “stateless group”. Đó là những người “vô tổ quốc”, “vô thừa nhận” từ thế này sang thế hệ khác.
Thầy giáo và một số học sinh chụp ảnh kỷ niệm ngày khánh thành trường mới.

Các cháu bé vui với quà mới
Với các cháu học sinh, kỳ này được nhận quà là bộ quần áo và tập vở mới. Những bộ đồng phục may sẵn ($8 USD/bộ) là niềm vui rất lớn vì mặc nó có nghĩa là được đi học -- một niềm hãnh diện to lớn. Với nhiều em, bộ đồng phục là bộ đồ mới nhất, đẹp nhất. Nhiều em thân người nhỏ, mặc bộ đồ đồng phục may sẵn bị rộng thùng thình nhưng cũng mừng vui. Có đứa chưa đến tuổi đi học nhưng cha mẹ cũng nài nỉ xin cho được bộ đồ và phần tập vở để dành, với lý do là “… khi nó lớn thì có sẵn mà đi học… chứ biết tới lúc đó có ai đến giúp nữa không!!!” 
Kinh nghiệm cười ra nước mắt đó cũng giống như cảnh một số học sinh lớn tuổi (12-14 tuổi) ngồi chung với những đứa trẻ còn nhỏ híu có 4-5 tuổi (chưa đến tuổi đi học) ở một lớp Việt ngữ.
Lời giải thích của người Thầy giáo rất khó quên:
“Dạ, mấy đứa lớn tồng ngồng kia giờ mới đi học vì trước nay cha mẹ đi làm mướn, cứ trôi nổi chỗ này đến chỗ kia hoài, đâu có dịp ở gần khu có trường Việt ngữ để mà học. Bây giờ đi học chữ được là mừng... không mắc cở đâu!”
Quay qua mấy đứa nhỏ, thầy nói:
“Còn mấy đứa bé tí kia… tụi nó “đi học” với chị, với anh vì ở nhà cha mẹ đi làm mướn hết, không ai trông coi. Nếu tui không cho dẫn theo vô lớp thì anh chị tụi nó phải bỏ học ở nhà trông em. Thôi thì cho tụi nó ngồi chung, cũng vui. Thấy vậy chứ tụi nhỏ ngồi lâu cũng quen mắt quen miệng học được ít chữ… mai mốt đến tuổi sẽ học nhanh hơn!”
Đó là hình ảnh những đứa bé chưa biết sinh hoạt thành phố là gì, có đứa chưa từng thấy xe hơi, tiệm quán…
Đã có nơi cả Thầy lẫn trò đều không biết ứng xử thế nào khi có khách đến, vừa ngượng ngịu, vừa lúng ta lúng túng… chỉ vì chỗ đó quá hẻo lánh xa xôi, chưa từng có khách du lịch đến thăm viếng, giúp đỡ lần nào.
Có trẻ cầm món quà trong tay nhưng mặt ngơ ra… hình như không hiểu tại sao được có… Có đứa cầm hộp kẹo rồi lật qua lật lại, lúc lắc… hỏi nhau là cái gì trong đó. Phần lớn không đứa nào biết nói câu "Cám ơn" vì có lẽ cuộc sống nghèo khó, lam lũ ở đó chưa có dịp dạy cho các cháu lời chào thăm hay cảm ơn lịch sự.
Có đứa đen thủi đen thui, nhìn thoáng qua tưởng là trẻ Khmer, đến khi nghe nói chuyện mới biết là trẻ Việt. Thì ra cái nắng cháy da của Biển Hồ đã nhuộm đen màu da của chúng.
Điểm an ủi và đáng mừng vui là trẻ Việt ở Cambodia nói tiếng Việt rất sỏi, dù là thế hệ thứ ba, thứ tư… khác hẳn với số trẻ Việt sinh ra ở các nước Âu Châu, Mỹ Châu. Nói chung, nhờ những chia sẻ chân tình, chất phác của số bà con đồng bào này, và đặc biệt là nhờ nụ cười, tiếng nói thơ dại, hồn nhiên của đám trẻ mà anh chị em ViDan Foundation có được thêm nghị lực để tiếp tục làm những người “ăn xin từ thiện”, đỡ mắc cỡ đi phần nào...
***
Dịp lễ Khánh thành trường và phát quà ký này cũng là dịp Hiệp Hội gửi đến bốn vị Thầy giáo ở khu vực và các thân hữu cộng tác viên một số món quà thân tình. Cũng vào thời điểm này, Hiệp Hội đã chuẩn bị kịp khoản thù lao (của tam cá nguyệt thứ hai 2019) để bù đắp cho công lao dạy dỗ của quý Thầy dành cho đám trẻ.
Thầy giáo ở những vùng hẻo lánh, khó khăn này không phải chỉ là những giáo viên với nghề dạy trẻ. Đó là những người chưa từng tốt nghiệp một khóa Sư phạm chính thức nào nhưng lại là những người với tấm lòng đầy ắp tình thương dành cho đám trẻ. Đó là những người không muốn nhìn thấy đám trẻ người Việt nhưng không biết đọc biết viết tiếng Việt. Và không phải chỉ là tiếng Việt, các cháu còn phải được học tiếng Khmer để giao tiếp với người bản xứ một cách tự nhiên và tự tin -- không còn sợ bị mắng chửi "đồ dzuồn dốt chữ".
Các lớp học ở những vùng heo hút dọc bờ nước Biển Hồ đều có điều kiện sinh hoạt khắc nghiệt giống nhau nên sự tình nguyện làm Thầy đứng lớp dạy đám trẻ quả là đáng ngưỡng mộ và trân trọng.
Theo sự chia sẻ của anh Ngô Ly, hiện vẫn còn bốn địa điểm tương tự chưa có trường lớp đàng hoàng, vẫn còn cảnh thầy trò cùng ngồi chèm bẹp trên sàn nhà bè để dạy, để học như cảnh ở trường Anlung Raing trước khi được VDF giúp xây ngôi trường mới vào tháng 02 vừa qua.
***
Cảnh lớp học cũ
Ngôi trường mới
Thêm một ngôi trường đã được xây dựng tốt đẹp, giúp cho đám trẻ ở đây có chỗ học hành đàng hoàng, và cũng là một địa điểm vui chơi của những đứa trẻ không có mái nhà đúng nghĩa, và cũng không có sân chơi nào dù là sân đất bụi bặm vào mùa mưa nước nổi, vì “làng xóm” của các cháu là những chiếc ghe, chiếc bè chụm lại trên mặt nước Biển Hồ. 
Lần phát gạo từ thiện thứ 12 của ViDan Foundation ở Cambodia
Thêm một lần người Việt xa xứ ở Âu-Mỹ chia sẻ với bà con đồng bào kém may mắn đang sống lưu lạc khốn khổ ở Xứ Chùa Tháp những bao gạo ân tình. Đó là mối chân tình đồng chủng!
Thay mặt cho các gia đình bà con đồng bào người Việt và một số người nghèo bản xứ, xin chân thành tri ân sự tin tưởng và hỗ trợ nhiệt tình của chị Kim Bintliff cùng các thân hữu giàu lòng từ bi, bác ái.
Xin cảm ơn quý Đồng hương đã liên tục yểm trợ cho ngân quỹ hoạt động của ViDan Foundation, để Hiệp Hội có điều kiện tiếp tục thực hiện các chương trình trợ giúp cho hàng ngàn bà con đồng bào kém may mắn ở Cambodia và Việt Nam.
Xin cùng nhau tiếp tục góp một bàn tay nhân ái!
Trân trọng và hy vọng.

Nguyễn Công Bằng (VDF)
*
Muốn biết thêm chi tiết về hiện tình bà con đồng bào Việt Nam đang sống khốn khổ, bấp bênh ở Cambodia, đặc biệt là thành phần trẻ em, xin mời đọc tài liệu nghiên cứu của hội thiện nguyện Minority Rights Organization (MIRO).
LINK: Stateless Ethnic Vietnamese Children in Cambodia
Công trình nghiên cứu do Hiệp Hội ViDan Foundation bảo trợ.
Mọi thắc mắc xin liên lạc Vidan Foundation qua địa chỉ email: [email protected] hoặc qua điện thoại (713) 391-9843 (xin hỏi cô Anh Trinh).
Mọi thư từ liên lạc, chi phiếu trợ giúp xin gửi đến:
ViDan Foundation Inc.: PO Box 92601, Austin, TX 78709-2601 (USA)
Trợ giúp tài chánh có thể chuyển qua hệ thống PayPal, hay QuickPay, bằng địa chỉ email: [email protected]
(Mọi sự trợ giúp được cấp biên nhận khấu trừ thuế lợi tức liên bang – Federal Tax-Deductible Receipts)
www.vidan.us